آزواسپرمی نوعی بیماری یا مشکل در مردان است که هیچ اسپرمی در انزال مرد وجود ندارد. علل آن شامل انسداد در دستگاه تناسلی، مشکلات هورمونی، مشکلات انزال، مشکل ناباروری در مردان یا مشکلات ساختار یا عملکرد بیضه است. بسیاری از علل این بیماری قابل درمان هستند و می توان باروری را بازیابی کرد. به دلایل دیگر ممکن است بتوان اسپرم زنده را برای استفاده در تکنیک های کمک باروری بازیابی کرد.
آزواسپرمی چیست؟
آزواسپرمی وضعیتی است که در آن اسپرم و مایع منی قابل اندازه گیری در انزال مرد وجود ندارد. آزواسپرمی منجر به ناباروری مردان می شود. حدود 1 درصد از کل مردان و 10 تا 15 درصد از مردان نابارور به آزواسپرمی مبتلا هستند.
آناتومی دستگاه تناسلی مردان
دستگاه تناسلی مرد از موارد زیر تشکیل شده است :
بیضه ها یا بیضه ها اسپرم (سلول های تناسلی مردانه) را در فرآیندی به نام اسپرماتوژنز تولید می کنند.
لوله های اسپرم ساز لوله های ریزی هستند که بیشتر بافت بیضه ها را تشکیل می دهند.
اپیدیدیم ساختاری است که در پشت هر بیضه قرار دارد و اسپرم های بالغ به داخل آن منتقل و ذخیره می شوند.
مجرای دفران لوله عضلانی است که از اپیدیدیم به لگن می‌رود، سپس به اطراف منحنی می‌شود و وارد وزیکول منی می‌شود.
وزیکول منی غده ای لوله ای است که بیشتر مواد مایع منی را تولید و ذخیره می کند. وزیکول باریک می شود و مجرای منی را تشکیل می دهد که به مجرای منی می پیوندد.
مجرای انزال زمانی ایجاد می شود که مجرای کیسه منی با مجرای دفران ادغام شود. مجرای انزال به غده پروستات می رود و به مجرای ادرار متصل می شود.
مجرای ادرار لوله ای است که از طریق آلت تناسلی می گذرد تا ادرار را از مثانه و منی را از مجرای دفران خارج کند.
در حین انزال، اسپرم از بیضه ها و اپیدیدیم به داخل مجرای دفران حرکت می کند. سفت شدن (انقباض) مجرای دفران، اسپرم را در امتداد حرکت می دهد. ترشحات وزیکول منی اضافه می شود و مایع منی به حرکت رو به جلو به سمت مجرای ادرار ادامه می دهد. قبل از رسیدن به مجرای ادرار، مایع منی از غده پروستات عبور می کند که مایع شیری رنگی را به اسپرم اضافه می کند تا منی تشکیل شود. در نهایت، منی از طریق آلت تناسلی از طریق مجرای ادرار انزال می شود.
تعداد طبیعی اسپرم 15 میلیون در میلی لیتر یا بیشتر در نظر گرفته می شود. مردان با تعداد کم اسپرم (الیگوزواسپرمی یا اولیگواسپرمی) غلظت اسپرم کمتر از 15 میلیون در میلی لیتر دارند. اگر آزواسپرمی دارید، هیچ اسپرم قابل اندازه گیری در انزال خود ندارید.
انواع آزواسپرمی
انواع مختلفی برای آزواسپرمی وجود دارد که انواع اصلی آن به شرح زیر است :
آزواسپرمی انسدادی
این نوع آزواسپرمی به این معنی است که یک انسداد یا اتصال از دست رفته در اپیدیدیم، مجرای دفران یا جاهای دیگر در طول دستگاه تناسلی شما وجود دارد. شما در حال تولید اسپرم هستید اما مانع خروج آن می شود بنابراین مقدار قابل اندازه گیری اسپرم در مایع منی شما وجود ندارد.
آزواسپرمی غیر انسدادی
این نوع آزواسپرمی به این معنی است که شما تولید اسپرم ضعیفی دارید یا به دلیل نقص در ساختار یا عملکرد بیضه ها یا دلایل دیگر تولید نمی کنید.
علل آزواسپرمی
علل آزواسپرمی مستقیماً به انواع آزواسپرمی مربوط می شود. به عبارت دیگر، علل می تواند ناشی از یک انسداد یا منابع غیرانسدادی باشد.
انسدادهایی که منجر به آزواسپرمی می شوند، بیشتر در مجاری مجاری انزالی، اپیدیدیم یا مجاری انزالی رخ می دهند. مشکلاتی که می توانند باعث انسداد در این مناطق شوند عبارتند از:
- ضربه یا آسیب به این نواحی.
- عفونت ها
- التهاب
- جراحی های قبلی در ناحیه لگن.
- ایجاد کیست.
- وازکتومی (روش پیشگیری از بارداری دائمی برنامه ریزی شده که در آن مجرای دفران برای جلوگیری از جریان اسپرم بریده یا بسته می شود).
جهش ژن فیبروز کیستیک، که باعث می‌شود یا مجرای دفران تشکیل نشود یا باعث رشد غیرطبیعی شود به طوری که منی با تجمع ترشحات غلیظ در مجرای دفران مسدود می‌شود.
علل غیر انسدادی آزواسپرمی عبارتند از:
علل ژنتیکی جهش های ژنتیکی خاصی می توانند منجر به ناباروری شوند، از جمله :
سندرم کالمن
یک اختلال ژنتیکی (ارثی) که بر روی کروموزوم X منتقل می شود و در صورت عدم درمان می تواند منجر به ناباروری شود.
سندرم کلاین فلتر
یک مرد حامل یک کروموزوم X اضافی است (آرایش کروموزومی خود را به جای XY XXY می سازد). نتیجه اغلب ناباروری همراه با عدم بلوغ جنسی یا جسمی و مشکلات یادگیری است.
حذف کروموزوم Y
بخش‌های مهمی از ژن‌های کروموزوم Y (کروموزوم مردانه) که مسئول تولید اسپرم هستند از بین رفته و منجر به ناباروری می‌شود.
