الیگواسپرمی نوعی بیماری است که از علل ناباروری در مردان به شمار می رود. این بیماری با کاهش تعداد اسپرم همراه است. این مشکل تأثیر مخربی بر جنبه‌های مختلف سلامت جنسی مردان دارد؛ از جمله ایجاد و حفظ نعوظ و همچنین ایجاد انزال در هنگام ارگاسم.
چه عللی سبب الیگواسپرمی می شود؟
الیگواسپرمی از چندین عامل مختلف به وجود می‌آید. شرایط زندگی و عوامل مختلف می‌توانند خطر الیگواسپرمی را در مردان افزایش دهند.
واریکوسل
یکی از عوامل الیگواسپرمی، واریکوسل است که با بزرگ شدن وریدهای کیسه بیضه، جریان خون در بیضه‌ها مختل می‌شود و ممکن است به افزایش دمای بیضه‌ها منجر شود. این افزایش دما می‌تواند تولید اسپرم را تحت تأثیر قرار داده و حدود 40 درصد از مردان با مشکلاتی چون کاهش تعداد اسپرم یا کیفیت پایین اسپرم مواجه کنند.
عفونت‌های مقاربتی
عفونت‌های مقاربتی می‌توانند به یکی دیگر از علل الیگواسپرمی تبدیل شوند، زیرا ویروس‌های مقاربتی میزان اسپرم را در مایع منی کاهش می‌دهند.
مشکل در انزال
مشکل در انزال نیز می تواند تأثیر منفی بر تولید اسپرم داشته باشد. انزال رتروگراد، که منی به جای خروج از نوک آلت تناسلی وارد مثانه می‌شود، یکی از این مشکلات است.
عوامل دیگر
عوامل دیگری نیز وجود دارند که با انزال معمولی تداخل داشته و ممکن است الیگواسپرمی را ایجاد کنند، از جمله تومور بیضه، سرطان و یا تومور بیضه، صدمات وارد به بیضه‌ها، جراحی‌های گذشته و تأثیر داروهایی چون مسدود کننده‌های بتا، آنتی بیوتیک‌ها و داروهای فشار خون.
مشکلات هورمونی
مشکلات هورمونی می‌توانند یکی از عوامل کاهش تعداد اسپرم در مردان باشند، زیرا هورمون‌هایی که توسط مغز و بیضه‌ها تولید می‌شوند، وظیفه انزال و تولید اسپرم را بر عهده دارند. عدم تعادل در هر یک از این هورمون‌ها ممکن است تعداد اسپرم را کاهش دهد.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و فلزات
این عوامل می‌توانند به عنوان یک عامل مخاطره‌آمیز مطرح شود. آفت‌کش‌ها، مواد پاک‌کننده، و مواد رنگ‌آمیزی از دسته مواد شیمیایی هستند که ممکن است تعداد اسپرم را کاهش دهند. قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین مانند سرب نیز ممکن است باعث بروز این مشکل شود.
بالا رفتن دمای بیضه ها
بالا رفتن دمای بیضه ها نیز از عواملی است که ممکن است به کاهش تعداد اسپرم منجر شود. فعالیت‌هایی چون نشستن مکرر، قرار دادن لپ‌تاپ روی اندام تناسلی، و پوشیدن لباس‌های تنگ می‌توانند باعث گرمازدگی شوند و افزایش دمای اطراف بیضه، تولید اسپرم را به طور موقت کاهش دهد. اما تأثیرات طولانی‌مدت این مسائل هنوز مشخص نیستند.
مواد مخدر
مصرف مواد مخدر و الکل نیز می‌توانند تأثیرات منفی بر تعداد اسپرم داشته باشند. استفاده از موادی چون ماری‌جوانا و کوکائین ممکن است تعداد اسپرم را کاهش دهد و نوشیدن بیش از حد الکل نیز همین تأثیرات را ایجاد کند. همچنین، مردان سیگاری ممکن است تعداد اسپرم کمتری نسبت به غیرسیگاری‌ها داشته باشند.
اضافه وزن و چاقی
اضافه وزن یا چاقی نیز یک عامل خطر برای کاهش تعداد اسپرم است. اضافه وزن می‌تواند به طور مستقیم میزان تولید اسپرم را کاهش داده و مشکلات وزنی می‌توانند در تولید هورمون نیز اختلال ایجاد کنند.
علائم االیگواسپرمی
علائم الیگواسپرمی ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- کاهش حجم اسپرم: مردان مبتلا به الیگواسپرمی ممکن است حجم کمتری اسپرم تولید کنند نسبت به حالت طبیعی.
- تعداد کم اسپرم: این مشکل معمولاً با کاهش تعداد اسپرم در مایع منی همراه است، که می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد.
- کیفیت اسپرم: الیگواسپرمی ممکن است باعث کاهش کیفیت اسپرم شود، به این معنا که اسپرم‌ها به‌طور عملکردی معمولی حرکت نکنند یا شکل‌های نامناسبی داشته باشند.
- مشکلات حرکتی اسپرم: اسپرم‌ها ممکن است دچار مشکلات در حرکت باشند که موانعی را برای رسیدن به تخمک ایجاد کند.
- مشکلات انزال: مردان الیگواسپرمی ممکن است مشکلاتی در فرآیند انزال داشته باشند، حتی اگر انزال اتفاق بیفتد.
- تغییرات در ظاهر مایع منی: تغییراتی نظیر رنگ، بو یا طعم مایع منی نیز ممکن است در افراد مبتلا به الیگواسپرمی مشاهده شود.
لطفاً به یاد داشته باشید که برای تشخیص دقیق و درمان الیگواسپرمی، مهم است که با یک متخصص اطبا مشورت کنید.
تاثیر الیگواسپرمی بر باروری چیست؟
مردانی که با الیگواسپرمی مواجه هستند، اغلب با تعداد کمتر اسپرم روبرو هستند، اما با این حال ممکن است قادر به باروری باشند. اگرچه لقاح در این موارد ممکن است دشوارتر باشد و تلاش بیشتری نیاز باشد، اما هنوز امکان پذیر است.
به علاوه، برخی از شایع‌ترین علل الیگواسپرمی خطر مشکلات دیگر باروری را نیز افزایش می‌دهند. یکی از این خطرات، مشکلات حرکتی اسپرم است.
تحرک اسپرم به فعالیت اسپرم در مایع منی اشاره دارد. فعالیت طبیعی اسپرم به آن امکان می‌دهد که به راحتی به سوی تخمک حرکت کند و لازمه باروری را انجام دهد. تحرک غیرطبیعی ممکن است نشان‌دهنده این باشد که اسپرم به اندازه کافی حرکت ندارد تا به تخمک برسد. همچنین، ممکن است اسپرم با یک الگوی غیرقابل پیش‌بینی حرکت کند که مانع از رسیدن به تخمک شود.
درمان الیگواسپرمی
درمان الیگواسپرمی می‌تواند تعداد و کیفیت اسپرم را بهبود بخشد و از این نظر، گزینه‌های مختلفی در دسترس است :
عمل جراحی
واریکوسل اغلب به جراحی نیاز دارد. در طی این عمل، پزشک وریدهای بزرگ شده را می‌بندد و جریان خون را به ورید دیگری هدایت می‌دهد.
داروها
داروها، از جمله آنتی بیوتیک‌ها، عفونت و التهاب را درمان می‌کنند. استفاده از داروها ممکن است تعداد اسپرم را بهبود نبخشد، اما از کاهش بیشتر تعداد اسپرم جلوگیری کند.
تغییر در سبک زندگی
کاهش وزن و حفظ وزن سالم می‌تواند تعداد اسپرم را بهبود بخشد و همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر را نیز کاهش دهد. قطع مصرف مواد مخدر، الکل و تنباکو نیز می‌تواند به بهبود میزان اسپرم کمک کند.
