بیماری مثانه بین خانم ها و آقایان مشابه است. اما با توجه به تفاوت آناتومی بدن خانم‌ها و آقایان برخی از این بیماری‌ها ممکن است علائم متقاوتی را داشته باشد. بیماری‌های مثانه می‌تواند منجر به اختلال در زندگی روزمره شوند. با توجه به اهمیت این بیماری‌ها در ادامه به برخی از مهمترین بیماری‌های مثانه اشاره خواهید کرد.
بیماری های مثانه چیست؟
بیماری‌های مثانه شامل هر نوع اختلالی هستند که باعث تخریب یا عدم عملکرد مثانه می‌شوند. مثانه یک عضوی است که در سیستم ادراری قرار دارد و وظیفه ذخیره و اخراج ادرار را دارد. بیماری‌های مثانه می‌توانند باعث مشکلاتی مانند ناتوانی در ذخیره ادرار، بیش فشاری در مثانه، ناتوانی در تخلیه ادرار، التهاب مثانه، تشنجات مثانه و تشنجات ادراری شوند.
مثانه بیش فعال
علائم مثانه بیش فعال عبارتند از:
- احساس ناگهانی برای استفاده از سرویس بهداشتی و عدم توانایی جهت کنترل خروج ادرار تا رسیدن به سرویس بهداشتی
- افزایش تعداد دفعات استفاده از سرویس بهداشتی (بیش از 8 مرتبه در روز)
- احساس نیاز به دفع ادرار در شب و بیدار شدن مکرر در شب جهت دفع ادرار: به این موضوع دقت داشته باشید که یک مرتبه بیدار شدن در شب جهت دفع ادرار طبیعی می‌باشد اما عدم توانایی جهت نگه داشتن ادرار و نیاز به دفع ادرار به صورت مکرر که منجر به برهم خوردن نظم خواب شبانه باشد نشان دهنده‌ی مشکل مثانه می‌باشد
- خیس شدن رختخواب در شب بر اثر بی اختیاری ادرار
عضلاتی که در کف لگن وجود دارند به همراه اعصاب و رباط‌های اطراف به مثانه کمک می‌نماید تا کنترل خروج ادرار را در اختیار داشته باشد.
زایمان، بلند کردن اجسام سنگین، افزایش سن، جراحی و یا برخی بیماری‌های مزمن منجر به ضعیف شدن این عضلات و بی‌اختیاری ادرار می‌شود.
فیزیوتراپی، پساری، تزریق بوتاکس، درمان‌های طب سوزنی و جراحی از روش‌های درمان بی‌اختیاری ادرار می‌باشد.
بی‌اختیاری استرسی ادرار
اگر هنگام خنده، سرفه، عطسه و یا ورزش بدون اختیار دچار دفع ادرار می‌شوید به بیماری بی‌اختیاری ادرار مبتلا هستید. بی‌اختیاری ادرار به دلیل ضعیف شدن مثانه رخ می‌دهد.
علت‌ها و درمان بی‌اختیاری استرسی ادرار مشابه بیماری مثانه بیش فعال می‌باشد.
اصلاح سبک زندگی، انجام تمرینات کگل، ترک سیگار، کاهش مصرف برخی داروها مانند آنتی هیستامین و داروهای دیورتیک می‌تواند به عنوان گزینه‌های درمانی مطرح شود. گاهی موارد استفاده از پد بهداشتی بزرگسالان می‌تواند در جلوگیری از ریزش ادرار به سالمندان کمک کننده باشد.
مثانه نوروژنیک
آسیب و یا مشکلات عصبی می‌تواند منجر به ایجاد اختلال در دفع ادرار شود، اختلالاتی مانند عدم توانایی در دفع ادرار و یا عدم تخلیه کامل مثانه. مثانه نوروژنیک می‌تواند علائمی مانند بی‌اختیاری ادرار، عفونت در دستگاه ادراری، درد در لگن و اختلال در عملکرد کلیه را ایجاد نمایند.
برخی از بیماری‌های عصبی که منجر به بروز اختلال در عملکرد مثانه می‌شوند عبارتند از:
- مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
- تروما
- سکته مغزی
- پارکینسون
دارو، تزریق بوتاکس و روش‌های جراحی می‌توانند در درمان این نوع از بیماری‌های مثانه کمک کننده باشند.
بیش تر بخوانید => سنگ کلیه
پیلونفریت
پیلونفریت نوعی عفونت ادراری می‌باشد. زمانی که باکتری از مثانه به سمت یک و یا هر دو کلیه حرکت نماید کلیه و مثانه به صورت همزمان درگیر عفونت می‌شوند.
علائم بیماری به سرعت و در چند ساعت ظاهر می‌شود. مهمترین علائم عبارتند از:
- تب بالای 38 درجه سانتی گراد
- حالت تهوع و استفراغ
- لرز
- درد در قسمت پایین کمر که ممکن است به صورت درد یک طرفه بروز نماید
علت پلیونفیت در اکثر موارد وارد شدن باکتری اشرشیا کلی از مقعد به مجرار ادرار می‌باشد، این باکتری از مثانه می‌تواند به سمت کلیه نفوذ نماید.
مصرف آنتی بیوتیک، داروهای مسکن و نوشیدن مقادیر کافی از آب و مایعات می‌تواند در درمان این بیماری مفید باشد.
اورتریت
التهاب و عفونت مجرای ادرار تحت عنوان اورتریت شناخته می‌شود. مجرای ادرار لوله‌ای است که ادرار را از مثانه خارج می‌نماید. ورود باکتری به مجرای ادرار علت ایجاد اورتریت می‌باشد. درمان با استفاده از مصرف یک دوره آنتی بیوتیک می‌باشد.
اورتریت یکی از شایع ترین دلایل مراجعه آقایان به بهترین متخصص اورولوژی می‌باشد.
علائم اورتریت در آقایان عبارت است از :
- ترشحات سفید و یا کدر از آلت تناسلی
- احساس سوزش و درد در هنگام دفع ادرار
- احساس تحریک و درد در ناحیه تناسلی
- نیاز به دفعه ادرار به صورت مکرر
علائم اورتریت در خانم‌ها
اورتریت در خانم‌ها معمولاً منجر به بروز علائم واضح نمی‌شود مگر در مواردی که عفونت به سمت رحم و یا لوله‌های فالوپ گسترش پیدا نماید. در صورتی گسترش عفونت ممکن است بیماری‌های التهابی لگن در خانم‌های ایجاد شود.
به طور کلی در صورتی که هرگونه مشکلی در دفع ادرار مانند سوزش در ادرار، درد، ضرورت دفع ادرار، عدم کنترل ادرار، تکرر ادرار و مشکلات مشابه دارید باید در اولین فرصت به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه نمائید.
در اکثر موارد بیماری‌های مثانه با مصرف دارو و تغییر سبک زندگی قابل درمان می‌باشند، در موارد اندکی احتیاج به درمان جراحی می‌باشد. نکته‌ی مهم این است که مراجعه به موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری نماید.
علل بیماری های مثانه
- التهاب مثانه: در این بیماری، پوسته داخلی مثانه التهاب می‌کند که باعث درد و سوزش در منطقه زیر شکمی و نیز فراز بالایی ادراری می‌شود.
- ناتوانی مثانه: در این بیماری، مثانه نتوانایی در کنترل ادرار را دارد و به صورت ناگهانی و بدون کنترل ادرار را تخلیه می‌کند.
- سندرم پیشاب رویانی: در این بیماری، مثانه به صورت ناگهانی تشنج می‌کند و باعث کاهش مقدار ادرار شده و افزایش فشار درون مثانه می‌شود.
- بیش فشاری مثانه: در این بیماری، فشار درون مثانه بسیار بالا می‌شود که باعث تخریب بافت مثانه و کاهش توانایی ذخیره و تخلیه ادرار می‌شود.
درمان بیماری‌های مثانه بسته به نوع بیماری و شدت آن متفاوت است و ممکن است شامل داروها، تغییرات در رژیم غذایی، تمرینات ورزشی و یا جراحی باشد. در صورت بروز علائمی مشابه بیماری‌های مثانه، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت آن تشخیص داده شود و درمان مناسب انجام شود.
انواع بیماری های مثانه
انواع بیماری‌های مثانه شامل چندین نوع مختلف هستند. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از :
- التهاب مزمن مثانه
- سنگ کلیه
- سرطان مثانه
- نارسایی مثانه
- نفروزی مثانه
- مثانه بیضی‌شکل
التهاب مزمن مثانه
التهاب مزمن مثانه معمولاً با درد، سوزش ادرار و حضور خون در ادرار همراه است.
سنگ کلیه
سنگ کلیه نیز می‌تواند از طریق مجاری ادراری به مثانه منتقل شده و باعث درد شدید و مشکلات دفع ادرار می‌شود.
سرطان مثانه
این بیماری به عنوان یک بیماری جدی، با رشد غیرطبیعی سلول‌های مثانه همراه است و ممکن است منجر به مرگ و میر شود.
نارسایی مثانه
نارسایی مثانه به عدم توانایی مثانه در ذخیره‌سازی ادرار و نیاز به تخلیه‌ی مکرر ادرار منجر می‌شود.
نفروزی مثانه
نفروزی مثانه معمولاً ناشی از عدم عملکرد صحیح عضلات مثانه است و باعث علائمی همچون درد، تنش و تنگی ادرار می‌شود. در مثانه بیضی‌شکل، شکل مثانه از حالت معمولی خارج می‌شود و به شکل بیضی تغییر می‌کند و معمولاً همراه با درد مثانه و تنگی ادرار است.
در حالت کلی، بیماری‌های مثانه می‌توانند دردناک باشند و حتی خطر مرگ در آن ها نیز وجود دارد. بنابراین تشخیص به موقع و درمان مناسب و رعایت مراقبت‌های بهداشتی برای کنترل این بیماری‌ها بسیار ضروری است.
