مثانه عصبی یا مثانه نوروژنیک یکی از مشکلاتی است که در سیستم ادراری بوجود می‌آید و به علت اختلالات در عملکرد عصبی مرتبط با مثانه، باعث عدم کنترل کامل بر ادرار شده و علائمی همچون تنش مثانه، تکرر ادرار و ناتوانی در نگهداری ادرار را ایجاد می‌کند. این بیماری می تواند بر کیفیت زندگی افراد تاثیر بگذارد تأثیرهای منفی روی خودکارآمدی، ارتباطات اجتماعی و کیفیت زندگی او بگذارد. در ادامه، با به بررسی مثانه عصبی و علائم و نشانه ها، روش های تشخیص و درمان خواهیم پرداخت.
مثانه عصبی یا نوروژنیک چیست؟
مثانه عصبی، یا به عبارتی دیگر مثانه نوروژنیک، اختلال در عملکرد عصبی مثانه است که عدم کنترل کامل بر فرآیند تخلیه ادرار می‌شود. در حالت نرمال، مثانه نقش اساسی در ذخیره و تخلیه ادرار دارد. اما در مثانه عصبی، ارتباط بین عصب‌های مرکزی (مغز و نخاع) و عضلات مثانه دچار اختلال می شود که همین امر منجر به ناتوانی در کنترل ادرار می‌شود.
در حالت عادی، هنگامی که مثانه پر شده و فشار درونی آن افزایش می‌یابد، سیگنال‌های عصبی به مغز ارسال شده و مغز در پاسخ این سیگنال‌ها فرمانی برای بازکردن و بسته شدن عضلات مثانه صادر می‌کند. اما در مثانه عصبی، این فرآیند دچار اختلال می‌شود. علت این اختلال ممکن است به عوامل مختلفی مانند آسیب عصبی، عفونت، بیماری‌های عصبی مانند ام اس و ضربه به نخاع وابسته باشد.
مثانه عصبی سبب بروز چه عوارضی می شود؟
عوارضی که در اثر مثانه عصبی ایجاد می شود، عبارت است از :
- تنش مثانه: احساس نیاز مکرر و فوری به ادرار کردن، حتی در صورتی که مثانه کاملاً خالی باشد.
- ادرار تکراری و ناخواسته: ادرار بیش از حد معمول و بدون کنترل ادرارزایی رخ می‌دهد.
- ناتوانی در نگهداری ادرار: عدم قدرت برای نگهداری ادرار در مثانه و احساس ناراحتی و ناتمامی پس از تخلیه ادرار.
- احساس عدم تخلیه کامل مثانه: احساس اینکه مثانه هنوز کاملاً خالی نشده است.
مثانه عصبی می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بسزایی بگذارد و نیازمند تشخیص و درمان مناسب است. برای تشخیص و مدیریت این بیماری، مشاوره پزشکی و تیم درمانی متخصص در این زمینه ضروری است.
مثانه نوروژنیک چه علائمی دارد؟
مثانه عصبی یا دیسکینزی های مثانه عصبی به وضعیتی اطلاق می‌شود که عملکرد طبیعی مثانه و فعالیت کنترلی آن توسط سیستم عصبی اختلال می‌بیند.
علائم مثانه عصبی می‌توانند شامل موارد زیر باشند :
- تورم مثانه: بیمار ممکن است احساس تورم و پر شدن مثانه بیش از حد را تجربه کند.
- التهاب مثانه: التهاب مثانه می‌تواند علائمی شامل درد و سوزش در منطقه مثانه، تعریق، تب، تغییرات در رنگ ادرار و نیاز مکرر به ادرارکردن را ایجاد کند.
- ناتوانی کنترل کردن ادرار: بیمار ممکن است نتواند به طور کامل کنترل کند که چه زمانی باید ادرار کند و ممکن است ادرار بدون اراده رخ دهد (اختلال تحریکی).
- ناتوانی تخلیه کامل مثانه: بعضی افراد ممکن است نتوانند مثانه را کاملاً خالی کنند و حجم کوچکی از ادرار در مثانه باقی بماند. این می‌تواند منجر به ادرار تکه‌تکه یا ادرار مکرر شود.
- ناتوانی تحمل ادرار: بعضی افراد ممکن است نتوانند مقدار زیادی ادرار را در مثانه تحمل کنند و نیاز فوری به ادرار کردن داشته باشند.
- تشدید علائم با استرس: علائم مثانه عصبی معمولاً در شرایط استرس زیادتر شدید می‌شوند. این شامل عواملی مانند استرس روزمره، تنش عاطفی، خشم و اضطراب است.
اگر شما یا کس دیگری علائمی از مثانه عصبی تجربه می‌کنید، بهتر است به یک پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را برای شما تعیین کند. پزشک متخصص در این حوزه می‌تواند بر اساس علائم شما تشخیص دقیق تری را قرار دهد و برنامه درمانی مناسب را تجویز کند.
علل مثانه عصبی
مثانه عصبی یا مثانه نوروژنیک ممکن است به علت چندین عامل بروز کند. این علل می‌توانند شامل مشکلات عصبی و عضلانی باشند که با عملکرد عصبی-عضلانی مثانه مرتبط هستند. در زیر، برخی از علل شایع مثانه عصبی ذکر شده است:
آسیب عصبی
آسیب به سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) می‌تواند باعث بروز مثانه عصبی شود. مانند ضربه‌های سری، تروماهای نخاعی، عفونت‌های عصبی مانند مینینگیت و آنسفالیت، تومورها و خونریزی در قسمت‌های مختلف سیستم عصبی.
بیماری های عصبی
برخی از بیماری‌های عصبی مانند ام‌اس (اسکلروز چندگانه)، پارکینسون، آلزایمر، اختلالات اعصاب حرکتی و ضایعات عصبی می‌توانند عامل بروز مثانه عصبی باشند.
عوامل مرتبط با نخاع
آسیب به نخاع فوقانی یا تحتانی نیز می‌تواند باعث بروز مثانه عصبی شود. مثال‌هایی از این عوامل شامل ضربه به نخاع، عفونت‌ها، تومورها و اختلالات تنظیم ضغط نخاع می‌شوند.
عفونت مثانه
برخی از عفونت‌های مثانه می‌توانند باعث ایجاد مثانه عصبی شوند، به عنوان مثال التهاب مثانه، التهاب پروستات و التهابات ادراری.
مشکلات مربوط به عضلات مثانه
مشکلاتی که با عضلاتی که موظف به کنترل تخلیه ادرار هستند، مرتبط هستند نیز می‌توانند به مثانه عصبی منجر شوند. مانند عضلات کمر و زیربطنی ضعیف، تضعیف عضلات پرینه و عضلات مثانه.
سایر علل ایجاد مثانه عصبی
علل دیگر نیز ممکن است باعث بروز مثانه عصبی شوند، از جمله عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی (مانند مواد شیمیایی آلوده و آسیب ناشی از مصرف مواد مخدر) و علل ناشناخته.
صورت بروز علائم مثانه عصبی، با پزشک تماس بگیرید تا علت مشکل تشخیص داده شود و برنامه درمانی مناسب برای شما تعیین شود.
