هیدروسل بیماری است که که با تجمع مایعات در اطراف کیسه‌ای که بیضه را احاطه کرده است ایجاد می شود و به صورت تورم در کیسه بیضه مشاهده می‌شود. این بیماری در نوزادان پسر تازه متولد شده شیوع دارد. حدود 10 درصد از نوزادان پسر با این بیماری متولد می‌شوند. با گذر زمان هیدرسل نوزادی به تدریج از بین خواهد رفت. با اینکه هیدروسل در نوزادان پسر شایع می‌باشد اما این بیماری در هر سنی ممکن است ایجاد شود.
دلیل ایجاد هیدروسل
این بیماری می‌تواند بدون هیچ علت خاصی ایجاد شود اما در برخی موارد عواملی مانند آسیب و التهاب نیز می‌تواند منجر به ایجاد این بیماری شود. در اکثر موارد هیدروسل منجر به ایجاد شرایط نامطلوب و موقتی خواهد شد که مشکل شدیدی برای بیماران ایجاد نخواهد کرد.
دلایل ایجاد هیدروسل در نوزادان و بزرگسالان متفاوت می‌باشد که باید به صورت جداگانه مورد بررسی قرار بگیرد.
دلیل ایجاد هیدروسل در نوزادان
بیضه‌های جنین در اواخر دوران بارداری از سمت شکم به داخل کیسه بیضه وارد می‌شوند. کیسه‌ی بیضه لایه‌ای از پوست دارد که بیضه ها را نگه می‌دارد. در طول تکامل اندام تناسلی جنین هر بیضه یک کیسه در اطراف خود دارد که حاوی مقداری مایع می‌باشد. این کیسه به صورت خود به خود بسته خواهد شد و مایعات داخل آن در سال اول تولد نوزاد جذب بدن خواهد شد اما در برخی از نوزادان این اتفاق نمی‌افتد و منجر به ایجاد هیدروسل می‌شود. نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند بیشتر در معرض ابتلا به هیدروسل می‌باشند.
دلیل ایجاد هیدروسل در بزرگسالان
با اینکه هیدروسل اغلب در نوزادان پسر دیده می‌شود اما ممکن است در آقایان بالای 40 سال نیز بنا به دلایلی مانند فتق، التهاب (به دلیل عفونت) و یا عدم جذب مایع در کیسه ایجاد شوند. سلول‌های اپیتلیال در کیسه بیضه به طور مداوم مایع را تولید و بازجذب می‌نمایند، هرگونه اختلال در عملکرد این سلول‌ها می‌تواند منجر به ایجاد مایع اضافی و بیماری هیدروسل شود.
انواع هیدروسل
بیماری هیدروسل در اغلب موارد بیماری است که هیچ گونه آسیب جدی ایجاد نمی‌نماید و به مرور برطرف خواهد شد اما با توجه به عامل ایجاد کننده ممکن است منجر به ایجاد شرایط متفاوتی شود.
دو نوع رایج هیدروسل عبارت است از :
هیدروسل غیرارتباطی
زمانی که کیسه بیضه بسته شود اما بدن مایع را جذب نکند هیدرسل غیرارتباطی رخ می‌دهد. جذب مایع گاهی اوقات تا یک سال طول می‌کشد.
هیدروسل ارتباطی
این نوع از هیدروسل زمانی اتفاق می‌افتد که کیسه بیضه به طور کامل بسته نمی‌شود و مایع به داخل و خارج جریان دارد.
هیدروسل نوک (Nuck)
نوعی نادر از هیدروسل است که در افراد بدون بیضه یافت می‌شود و ممکن است در پوشش دیواره لگن ایجاد شده و منجر به تورم و درد در غدد لنفاوی کشاله ران شود.
علائم هیدروسل
معمولاً هیچ دردی همراه با این بیماری ایجاد نمی‌شود و شایعترین علامت تورم کیسه بیضه می‌باشد. سایر علائم عبارت است از:
- احساس سنگینی بیضه در بزرگسالان
- بزرگ شدن کیسه بیضه
- افزایش تورم در صبح
- فتق (به دلیل حرکت مایع به داخل و خارج کیسه بیضه در هیدروسل ارتباطی)
برای هیروسل چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
همان طور که اشاره کردیم این بیماری در نوزادان به صورت خود به خود در سال اول زندگی برطرف خواهد شد اما در صورت عدم بهبودی مراجعه به پزشک ضروری می‌باشد.
در بزرگسالان نیز در صورتیکه تورم کیسه بیضه شدید و همراه درد باشد باید پزشک مراجعه نمائید.
تشخیص هیدروسل
مهمترین روش تشخیص هیدروسل معاینه فیزیکی توسط متخصص ارولوژی می‌باشد. در حین معاینه پزشک از یک منبع نور جهت تشخیص مایع در داخل کیسه بیضه استفاده خواهد کرد.
معاینات شکمی و بررسی تورم در کیسه بیضه بخش دیگری از معاینات در مطب خواهد بود.
جهت تعیین علت و تخشیص دقیق‌تر انجام سونوگرافی نیز پیشنهاد می‌شود.
آزمایش خون و ادرار جهت بررسی هرگونه عفونت و یا رد سایر بیماری‌ها انجام خواهد شد.
درمان هیدروسل
در صورتی که هیدروسل نوزادی پس از 1 سال برطرف نشود نیاز به جراحی توسط بهترین متخصص اورولوژی می‌باشد.
در بزرگسالان نیز در صورتی که هیدروسل به دلیل ضربه و یا عفونت باشد با درمان عامل ایجاد شونده برطرف خواهد شد.
هیدروسل بزرگسالان در صورتی که کوچک باشد معمولاً به مرور برطرف خواهد شد و احتیاجی به درمان خاصی نمی‌باشد اما در صورتی که هیدروسل به مرور بزرگتر شود و همراه با درد و تورم باشد روش جراحی جهت درمان این بیماری بهترین گزینه خواهد بود.
جراحی هیدروسل
جراحی با بیهوشی عمومی انجام خواهد شد و جزء جراحی‌های سرپایی می‌باشد و چند ساعت پس از پایان جراحی بیمار می‌تواند به منزل مراجعت نماید.
در طی جراحی یک برش کوچک در کیسه بیضه و یا شکم ایجاد می‌شود و هیدروسل خارج می‌شود، سپس یک پانسمان در محل جراحی قرار خواهد گرفت.
اسپیراسیون سوزنی
گزینه‌ی دیگری که جهت درمان هیدروسل موثر می‌باشد تخلیه مایع با کمک یک سوزن بلند می‌باشد. با ورود سوزن به داخل کیسه بیضه می‌توان مایع را خارج کرد.
با توجه به اندازه‌ی هیدروسل و شرایط بیمار، پزشک بهترین روش را برای درمان پیشنهاد خواهد کرد.
