فتق بیضه یکی از اختلالات شایع در مردان است که درد کشاله ران به عنوان نشانه اصلی آن شناخته میشود. علتهای مختلفی میتوانند باعث بروز فتق بیضه شوند و در برخی موارد با توجه به علت ایجادی، میتوان از پیشگیری از فتق بیضه جلوگیری کرد. درمان سریع فتق بیضه ضروری است؛ در غیر این صورت، ممکن است عوارض متعددی به همراه داشته باشد. در این مقاله، علائم و علتهای فتق بیضه را بررسی کرده و به سوالی مهم پاسخ میدهیم.
فتق بیضه چیست؟
فتق بیضه نوعی بیماری در مردان است که بسیاری از از ما آن را با هیدروسل می شناسیم. در این بیماری، مایع در کیسه بیضه در بخش کشاله ران جمع میشود. بر اساس تحقیقات آماری، از هر 10 نوزاد، یک نوزاد دچار فتق بیضه است. اما اگر در بدو تولد این اتفاق نیفتد، عفونت و تورم کیسه بیضه می تواند سبب بروز این بیماری شود.
در واقع فتق بیضه یا اینگوینال به تورم و برآمدگی ناحیه کشاله ران اطلاق میشود. عمده ناحیه بروز خود بیماری فتق از قفسه سینه و باسن است. در برخی موارد، این تورم و بروز برآمدگی بیعلامت است و بیمار ممکن است آن را تشخیص ندهد، اما در موارد دیگر با علائم شدیدتر و دردناک همراه است. این نوع بروز برآمدگی با دراز کشیدن کاهش مییابد و با سرفه کردن مجدداً ظاهر میشود.
علائم فتق بیضه
علائم و نشانههای فتق بیضه، بسته به شرایط بیمار و شدت فتق دارد و ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. برخی افراد تنها بخشی از این علائم را تجربه میکنند، در حالی که برخی دیگر تمامی علائم را تجربه میکنند. در این قسمت، به تمامی علائم و نشانههای فتق بیضه اشاره خواهیم کرد.
- برآمدگی در ناحیه دو طرف کشاله ران یا ناحیه شکمی
- تغییر رنگ برآمدگی فتق به رنگ قرمز یا بنفش
- تشکیل یک توده دردناک در ناحیه بیضه
- درد در ناحیه کشاله ران و افزایش آن در هنگام بلند کردن اشیاء سنگین
- سنگینی و درد در ناحیه شکم و کشاله ران
- تهوع و استفراغ
- ضعف در ناحیه کشاله ران
- سوزش در ناحیه برآمدگی فتق
- مشکل در حرکت روده و دفع گاز
چه عللی سبب بروز فتق بیضه می شود؟
فتق بیضه به دو نوع مادرزادی و اکتسابی تقسیم میشود.
برخی از علل ایجاد فتق بیضه عبارتند از:
- بافت پیوندی ضعیف: وجود نوعی بافت پیوندی با شرایط ضعیف تر و سست تر از حالت طبیعی در بخش خارجی.
- ژنتیک: وجود ژنهای افزایش دهنده خطر ابتلا به فتق بیضه.
- فشار داخل شکم: فشار آمدن به داخل شکم به دلیل فعالیتهای روزمره مانند سرفه و عطسه با وجود سلامتی جسمی.
- داشتن فعالیت شدید بدنی و وارد شدن فشار مکرر به داخل شکم مانند برداشتن اشیاء سنگین یا نشستن و ایستادن برای مدت طولانی.
- افزایش فشار داخل شکم به علت عوامل مختلف.
- وجود بافت ضعیف در ناحیه دیواره شکم.
- زور زدن هنگام دفع ادرار یا مدفوع.
- یبوست مزمن: ابتلا به یبوست مزمن.
- بیضه نزول نکرده: عدم نزول بیضه به موقع به مکان طبیعی خود.
- بیضه جمع شونده: وقوع جمع شدن بیضه.
- توده یا تومور: وجود توده یا تومور در بیضهها
خطرات و عوارض ناشی از فتق بیضه
فتق بیضه در صورت عدم درمان فوری، ممکن است به عوارض و خطرات جدی منجر شود. لذا، در صورت ظهور ناگهانی علائم فتق بیضه، بیمار باید به سرعت به پزشک متخصص مراجعه کند. برخی از عوارض و خطرات ناشی از عدم درمان فتق بیضه عبارتند از:
- فشار وارد شده بر بافتهای اطراف در صورت عدم ترمیم درمانی اینگوینال، منجر به درد و تورم در داخل کیسه بیضه میشود.
- تجمع محتویات فتق در دیواره شکم ممکن است باعث مسدود شدن روده شده و نتیجتاً تهوع، استفراغ و ناتوانی در ادرار و دفع گاز را ایجاد کند.
- در صورت محبوس شدن فتق، جریان خون در قسمتی از روده قطع میشود که میتواند منجر به مرگ بافت روده شود.
لذا، درمان سریع و مناسب فتق بیضه بسیار ضروری است تا از وقوع عوارض جدی جلوگیری شود.
تشخیص فتق بیضه
با ظاهر شدن علائم غیرعادی و دردناک در نواحی شکم و کشاله ران، بیمار باید به پزشک متخصص مراجعه کند. ابتدا پزشک معاینات فیزیکی لازم روی بیمار انجام میدهد. این معاینات شامل سرفه کردن، ایستادن و لمس شکم است و فتق بیضه با معاینات فیزیکی قابل تشخیص است. همچنین، برای بررسی نقاط ضعف و سستی در دیوارههای شکم یا بافتهای پیوندی ایجاد شده، تستهای آزمایشگاهی ممکن است استفاده شود. استفاده از سونوگرافی یا تصویربرداری با استفاده از امواج صوتی نیز از روشهای تشخیص دقیق فتق بیضه استفاده میشود.
روشهای درمان فتق بیضه
جراحی فتق بیضه به عنوان روش رایج برای ترمیم بافت فتق شناخته میشود. در این جراحی، محتویات فتق به داخل حفره شکمی بازگردانده میشود. همچنین، در فرآیند جراحی، بافت نقطه ضعیف شده با استفاده از بافت بخشهای دیگر بدن تقویت و بازسازی میشود. انتخاب نوع روش جراحی فتق بیضه بستگی به شرایط سلامتی بیمار و وضعیت فتق بیضه دارد. بیمار ممکن است تحت بیهوشی عمومی یا بیهوشی موضعی قرار بگیرد. در ادامه به بررسی انواع روشهای جراحی فتق بیضه میپردازیم.
جراحی لاپاراسکوپی
این روش جراحی کم تهاجمی است و دارای دوره نقاهت کوتاهتر و بهبودی سریعتر است. در این روش، برشهای کوچکی روی شکم ایجاد میشود و سپس لولهای به نام لاپاراسکوپ که دارای یک دوربین کوچک است، از طریق سوراخها وارد شکم میشود. با ارسال تصاویر ضبطشده توسط دوربین به مانیتور، نواحی تضعیف شده ترمیم و تقویت میشود.
جراحی باز
در جراحی باز، که با روش سنتی صورت میگیرد، برشهای بلندتری روی لگن ایجاد میشود و حفره لگن باز میشود تا بخش آسیب دیده روده برداشته شود. در طول زمان بهبودی روده، بیمار ممکن است از استومی به طور موقت در محل روده استفاده کند. سپس در یک جراحی دیگر پس از بهبودی، استومی از بدن خارج میشود.