هیدرونفروز کلیه یکی از مشکلاتی است که که در آن ادرار به صورت غیر عادی در کلیه ها جمع شده و یا به آن باز می گردد. این امر سبب متورم شدن کلیه ها می شود. همچنین ممکن است با به وجود آمدن این مشکل در دوران جنینی و حتی پس از تولد در طی غربالگری برای بررسی مشکلات دیگر یا پس از ابتلا به عفونت مجاری ادراری تشخیص داده شود. این بیماری بسیار شایع است، به طوری که از هر 100 نوزاد؛ یک نوزاد به آن مبتلا می شود.
علل هیدرونفروز کلیه
هیدرونفروز بر کلیه و سیستم جمع‌کننده ادرار تأثیر می‌گذارد. از علل شایع هیدرونفروز، می توان به اوروپاتی انسدادی حاد یک طرفه اشاره کرد که در یکی از حالب‌ها، یعنی لوله‌هایی که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کنند، ایجاد می‌شود. سنگ کلیه، علل عمده انسداد است، اما التهاب و لخته شدن خون نیز می‌تواند منجر به بروز اوروپاتی انسدادی شدید شود.
در صورتی که حالب مسدود شده باشد، می تواند تجمع ادرار در کلیه ها را سبب شود و همین امر منجر به متورم شدن کلیه ها می شود.
یک حالب مسدود شده می‌تواند باعث تجمع ادرار در کلیه‌ها شود و در نهایت به تورم کلیه منجر می‌شود. جریان برگشتی ادرار از حالب به سمت کلیه‌ها به عنوان ریفلاکس وزیکویورترال شناخته می‌شود. سایر علل انسداد حالب‌ها شامل موارد زیر است:
- بزرگی پروستات در مردان که ممکن است به دلیل هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (بزرگی غده پروستات) باشد.
- بارداری که می‌تواند به دلیل فشار رشد جنین بر حالب ایجاد شود.
- وجود تومور در نزدیکی مجرای ادرار یا حالب.
- باریک شدن حالب به علت آسیب در زمان زایمان.
بیش تر بخوانید => تبخال تناسلی
روش های تشخیص هیدرونفروز کلیه
تشخیص به موقع هیدرونفروز کلیه بسیار حائز اهمیت است زیرا در صورت عدم درمان به مدت طولانی، کلیه‌ها ممکن است به طور دائمی آسیب ببینند. پزشک احتمالاً با ارزیابی کلی وضعیت سلامتی شروع می‌کند و سپس بر روی علائم ادراری تمرکز می‌کند. همچنین، پزشک ممکن است با ماساژ آرام در شکم و پهلو، قادر به احساس بزرگی کلیه باشد.
استفاده از یک کاتتر برای تخلیه مقداری ادرار از مثانه نیز می‌تواند توسط پزشک انجام شود. در صورتی که پزشک متخصص نتواند مقدار زیادی ادرار را تخلیه کند. ممکن است بدانیم که انسداد در مثانه یا مجرای ادراری وجود دارد. مجرای ادراری، لوله‌ای است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن حمل می‌کند.
علاوه بر این، پزشک می‌تواند از سونوگرافی کلیه یا سی‌تی اسکن استفاده کند تا اطلاعاتی در مورد میزان تورم و محل احتمالی انسداد دریافت کند. هر دوی این روش‌ها امکان مشاهده تصویری از داخل بدن فراهم می‌کنند، اما سونوگرافی کلیه به طور کلی روش استاندارد تشخیص هیدرونفروز کلیه محسوب می‌شود.
روش های درمانی جهت هیدرونفروز کلیه
درمان هیدرونفروز کلیه بر اصلاح انسداد جریان ادرار تمرکز دارد. نوع درمانی که پزشک انتخاب می‌کند، بستگی به نوع انسداد دارد. در صورت بسته شدن حالب و ایجاد انسداد، پزشک ممکن است یکی از روش‌های زیر را انجام دهد:
- قرار دادن استنت (کاتتر) در حالب تا ادرار به مثانه وارد شود.
- قرار دادن لوله نفروستومی تا ادرار مسدود شده از طریق پشت تخلیه شود.
- تجویز آنتی‌بیوتیک برای کنترل عفونت.
در صورت لزوم، پزشک ممکن است با جراحی انسداد را برطرف کند. اگر انسداد به دلیل وجود بافت اسکار یا لخته خون باشد، پزشک ممکن است منطقه آسیب دیده را حذف کرده و سپس بخش‌های سالم را برای بازگرداندن جریان عادی ادرار به یکدیگر متصل کند.
اگر سنگ کلیه عامل هیدرونفروز باشد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. در این صورت، پزشک ممکن است عمل جراحی آندوسکوپی را انجام دهد که شامل استفاده از ابزارهای کوچک برای برداشتن سنگ می‌باشد.
این روش به جراح امکان می‌دهد برش‌های کوچکتری ایجاد کند و زمان بهبودی را به طور قابل توجهی کاهش دهد. همچنین، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک را تجویز کند تا از عفونت کلیه جلوگیری شود.
